SPECIJALNI REZERVAT PRIRODE ZASAVICA, KOD SREMSKE MITROVICE UTOČIŠTE ZA VIŠE STOTINA PTICA, ŽIVOTINJA I RIBA
Specijalnom rezervatu prirode Zasavica, kod Sremske Mitrovice, jedinom očuvanom močvarskom području u Srbiji, gde je utočište pronašlo na hiljade retkih, ugroženih i zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta, priroda je podarila lepotu. Velelepni rezervat prirode, prostire se na 1825 hektara očuvane i plodne zemlje, na području južne Vojvodine i severne Mačve, odnosno istočno od Drine i južno od Save.
Zahvaljujući pitomoj i mirnoj rečici Zasavici, koju prekriva bujni biljni pokrivač, ona je utočište veoma neobičnim i zaštićenim vrstama životinja.
Specijalni rezervat prirode, stavljen je pod zaštitu države još davne 1997. godine, kao prirodno dobro prve kategorije, koje predstavlja jedinstveni prirodni fenomen od velikog značaja.
Lokvanji i vodozemci
Tako da se ovde mogu videti i naći krajnje ugroženi taksoni, u takve vrste spadaju borak, jezičasti ljutić, a odskoro je pronađena i vrsta za koju se dugo godina smatralo da je iščezla sa prostora Srbije- Aldrovanda vesiculosa. Posebno su značajni beli i žuti lokvanji, močvarne koprivice, testerice…
Stanište je i više stotina ptica, životinja i riba.
– Ovde je dom pronašlo preko 220 ptica, od kojih su najznačajnije vrste gak i barski petlić, zatim 27 vrsta vodozemaci i gmizavaca, 20 vrsta riba, među kojima je najpoznatija Umbra kameri, koja se nalazi na listi ugroženih vrsta u svetu. Ova riba je jedinstvena i po tome, što može 10 sati da izdrži bez vode. Ovde je i preko 500 vrsta raznih beskičmenjaka – nabraja Mihajlo Stanković, stručni saradnik istraživač u rezervatu Zasavica.
Mangulice i beloglavi sup
A koliko je reka čista i nezagađena pokazuje prisustvo evropskog dabra kojih ima 80 ili 13 porodica, koje su se dobro prilagodile u novoj sredini. Pored ove ugrožene vrste, mahom koja je pre više od sto godina istrebljena sa ovih prostora zbog prekomernog lova, rezervat naseljava 27 podolska govečeta, oko 300 mangulica, 55 konja, magaraca oko 200.
– Ove godine u maju, prvi put smo opazili beloglavog supa. On je vrsta lešinara, koji ima raspon krila od 230- 265 centimetra. Prosečna težina mu je oko devet kilograma, a pojedini primerci mogu dostići težinu i do 11. Njegova gnezdišta kod nas u Srbiju, su klisure, na zapadu i jugozapadu države. Ranije je često bio lovljen i trovan, ali je spasen od izumiranja. Ovo je ptica koja se isključivo hrani leševima – pojašnjava Stanković.
Zasavica je naziv za napušteno rečno korito, oko donje Drine, nekada je bilo korito Save, a danas je van hidrografske funkcije, tako da je fosilno rečno korito. Ovaj prirodni rezervat godišnje poseti između 25 000- 30 000 turista.
Legenda o zmajevima
Prema keltskim predanjima i verovanjima na Balkanu su živeli zmajevi, a jedno od t ih mesta je upravo i ovo. Po pričama oni su svojom snagom očuvali prirodu. Ako je verovati starim pričama, o neobičnosti ovog područja, onda u prilog ide i činjenica da je ovde posle mnogo godina ponovo viđena vidra.
Konji glavna atrakcija
Pašnjak Valjevac, koji čini samo srce rezervata, proteže se na površini od oko 300 hektara. Na njemu se pored magaraca, mangulica i podolskih goveda nalaze i brdski konji. Svi se oni uzgajaju na stari tradicionalni način, slobodno pušteni na ograđenom pašnjaku.
U rezervat Zasavicu prvi pastuv stigao je pre desetak godina i to iz Bosilegrada dok je ženka iz Bele Crkve. Danas ima ukupno 55 ovih brdskih domaćih konja.
– Najmlađi pastuv ima par nedelja. Za dve godine i on će stvarati svoje krdo. Uvek ide prva kobila i vodi ostale sa sobom, a pastuv je domaćin koji kontroliše, kako se ne bi drugi pastuv umešao- objašnjava Stanković.
Konji koji se slobodno kreću po pašnjaku, glavna su atrakcija posetiocima ovog rezervata, kojima može slobodno i da se priđe.
Smiljka Kostić
Foto: Rezervat prirode Zasavica
