NA POTEZU IZMEĐU MARSA I JUPITERA, U POJASU ASTEROIDA, KRUŽI PSIHA, NEBESKO TELO POZNATO KAO RIZNICA RUDA
Negde na potezu između Marsa i Jupitera, u pojasu asteroida, kruži veliki asteroid koji krije rudna bogatstva, a ona su, kako se pretpostavlja, veća od onih na našoj planeti.
Ovo nebesko telo, nazvano Psiha, sastoji se gotovo isključivo od metala, gvoždja, nikla i verovatno zlata, što je neuobičajeno za većinu asteroida koji su uglavnom sastavljeni od stena i leda.
Istraživanje
Astronomi pretpostavljaju da je Psiha jezgro drevnog planetoida, ogoljeno mnogobrojnim sudarima sa drugim asteroidima. Prema prvim procenama, rudne rezerve na ovom asteroidu vrede hiljadu kvadriliona dolara.
Fascinirani prirodom ovog nebeskog tela, jedinstvenog u našem Sunčevom sistemu, astronomi su odlučili da se ozbiljno posvete istraživanju sastava ovog asteroida i otkriju tajnu njegovog nastanka, što će im omogućiti ambiciozan program američke svemirske agencije NASA, nazvan Diskaveri. NASA, naime, namerava da u asteroidni pojas pošalje dve potpuno robotizovane sonde, Lusi i Psihu, koje će pomoći u otkrivanju neobičnih, do sada još neispitanih svetova.
U ovo kosmičko istraživanje prva će krenuti Lusi, čije je lansiranje predvišeno za 2021. godinu. Prema rečima Harolda Luisona, naučnika koji je odgovoran za ovu misiju, sonda bi 2025. godine trebalo da stigne do glavnog pojasa asteroida, a onda da nastavi svoje putovanje i u intervalu između 2027. i 2033. godine istraži šest asteroida zarobljenih gravitacionom silom Jupitera, takozvanih Trojanaca. Ova nebeska tela su osnovni predmet istraživanja, jer su najnetaknutiji ostaci prvobitne materije iz koje su nastale planete Sunčevog sistema.
Slično fosilizovanom skeletu australopiteka po kome je nazvana, kosmička sonda Lusi mogla bi značajno da obogati saznanja o našem poreklu. Druga sonda će se, međutim, posvetiti isključivo istraživanju asteroida Psiha, a biće lansirana dve godine kasnije, 2023. Posle obletanja oko Zemlje 2024, a zatim oko Marsa 2025, sonda će 2030. godine stići do gvozdenog asteroida koji će proučavati tokom 20 meseci.
Hipoteze
Astronomi su veoma nestrpljivi da otkriju ima li Psiha magnetno polje koje se ponaša kao zemaljsko. Orijentacija čestica koje ga sačinjavaju, slično sićušnim iglama kompasa, mogla bi da pokaže da li je ovaj asteroid opremljen magnetnim dinamom. Bilo bi to, onda, prvi put da sretnemo ovakav fenomen kod tako malog nebeskog tela u odnosu na neku planetu. Druge tajne koje treba otkriti odnose se na njegovu gustinu, koja je neverovatno mala s obzirom na to da je reč o nebeskom telu sastavljenom od metala, kao i na procese koji su uslovili njegovo neobično formiranje.
Za sada najprihvatljivijom hipotezom smatraju onu da je u prvim trenucima formiranja Sunčevog sistema ovaj asteroid bio primitivna planeta veličine Marsa. Zona u kojoj se formirao obilovala je drugim nebeskim telima koja su se međusobno sudarala. Čitava serija snažnih sudara sa nekim nebeskim telom je najverovatnije postepeno skidala stenovitu površinu Psihe i ogolela njeno jezgro. Novi podaci dobijeni sa meteorita otkrivaju da su se na asteroidima odvijali mnogi geološki procesi, istovetni sa onima na Zemlji, uključujući i formiranje gvozdenog jezgra. Ovaj neobičan svet najzad će omogućiti bolje shvatanje srce naše planete, tajanstveno mesto koje ne može direktno da se posmatra.
Dimenzije
Psiha je jedan od najvećih asteroida u glavnom pojasu, oblasti Sunčevog sistema smeštenoj između orbita Marsa i Jupitera. Sa prečnikom od 250 km, ovo nebesko telo je dovoljno veliko da izazove znatne gravitacione poremećaje u orbitama drugih asteroida. Potrebna su mu 1823 dana da obiđe oko Sunca, a oko sebe se obrne za nešto više od četiri časa. Od Sunca je udaljeno 450 miliona kilometara, gotovo tri puta više nego Zemlja, a otkrio ga je 17. marta 1852. godine direktor opservatorije u Kapodimonteu, Anibale de Gasparis i nazvao ga Psiha po devojci iz grčke mitologije u koju je bio zaljubljen bog Eros.
Planete
Prema tradicionalnim teorijama, planete kao što je Zemlja počele su da se formiraju kad su se iz oblaka gasa i prašine oko Sunca, pod uticajem Sunčeve gravitacije, obrazovali prvi planetoidi, gomile stena s prečnikom između deset i sto kilometara, koje su privlačile nove čestice prašine i tako povećavale svoje dimenzije, praveći planete koje su danas poznate. Proučavajući uzorke drevnih meteorita, istraživači sa Tehnološkog instituta u Bostonu smatraju da su se sudari između ovih planetoida, pri kojima se oslobađala ogromna količina energije, odigravali pre oko tri miliona godina.
