KUĆNI LJUBIMCI I OMILJENE ŽIVOTINJE KRALJEVSKIH PORODICA KOJE SU VEKOVIMA VLADALE VELIKOM BRITANIJOM

Britanska monarhija ima veoma dugu i bogatu istoriju. Razvoj konjičkog sporta, ali i organizovane kinologije, vezan je za Englesku i Veliku Britaniju). Prva rodovna knjiga za konje i pse osnovana je i otvorena u Engleskoj. Najstariji kinološki savez je Britanski kenel klub, osnovan 1873, a jedna od najvećih izložbi pasa na svetu – Kraft održava se u Birmingenu početkom marta. Ova izložba ima tradiciju dugu preko 125 godina, u velikoj britaniji usko je povezana sa aristokratijom, ali i sa vladarima iz različitih dinastija.

Vladarske porodice

Vekovima se na prestolu Engleske, kasnije Velike Britanije i Ujedinjenog kraljevstva, smenjivalo nekoliko dinastija, a zanimljivo je da ni trenutna vladajuća porodica, kao i mnoge pre nje, nisu anglosaksonskog porekla. Dinastije Veseks i Knitlinga bile su vladajuće od sredine 10. do sredine 11. veka, odnosno do normanskih osvajanja Velike Britanije. U narednom periodu, sve do sredine 12. veka. na britanskom tronu se nalaze normanski vladari. Dinastija Plantagenet počinje da vlada Engleskom u 12. veku i vladari ove dinastije bili su krunisani sve do kraja 14. veka. Nakon njih, na prestolu se smenjuju tokom 15. veka vladari iz dinastija Lankaster i Jork. Dinastija Tjudor dolazi na presto 1485. godine i vlada do 1603, nakon čega dolaze Stjuarti. U kratkom periodu od 1653. do 1659. prelazi se na sistem uređenja komonvelta pod vođstvom Olivera i Ričarda Kromvela, pri čemu taj sistem nije bio monarhija.

Nakon tog kratkog perioda, na presto se vraćaju vladari iz dinastije Stjuart koji se zadržavaju sve do 1714. i ustupaju mesto dinastiji Hanover koja je bila nemačkog porekla. Najpoznatiji vladar iz ove dinastije bila je kraljica Viktorija, ujedno i poslednji vladar iz ove dinastije sve do 1901. Njeni naslednici pripadali su drugoj dinastiji takođe nemačkog porekla Saks-Koburg i Gota. Vladari ove dinastije, koja je 1910. godine promenila ime u dinastiju Vindzor, i danas su na vladarskom prestolu Velike Britanije.

Sve do 17. veka nema podataka o tome koje su životinje bile kućni ljubimci vladarima na prestolu. Međutim, na slikama kraljevske porodice od 17. v. na dalje pojavljuju se psi. Na slici iz 1635. godine su deca kralja Čarlsa Prvog iz dinastije Stjuart, zajedno sa dva king Čarls španijela. Ova rasa je naročito postala popularna u Velikoj Britaniji za vreme vladavine Kralja Čarlsa II (1660-1685). Za vreme njegove vladavine, bilo je dozvoljeno da psi iz kraljevske porodice nesmetano borave na svim javnim mestima, pa čak im je bio dozvoljen ulazak u zgradu Parlamenta. Ljubav prema psima kao kućnim ljubimcima pokazivali su i kasniji vladari. Zabeleženo je da je kraljica Viktorija iz dinastije Hanover bila veliki ljubitelj pasa i od rane mladosti ih je gajila. Na jednom od njenih portreta, koji je prikazuje kao 14-godišnju devojčicu, vidi se king Čarls španijel. Tokom svoje duge vladavine (1837-1901) gajila je pse različitih rasa: skaj terijere, dendi dimont terijere i velike engleske hrtove.

Kralj Edvard VII (1901-1910) prvi vladar iz dinastije Saks-Koburg i Gota nije se odvajao od svog oštrodlakog foksterijera. Njegov pas Cezar uživao je sve privilegije: spavao je u istoj sobi sa gospodarom, na stolici kraj njegovog kreveta, i pratio ga na mnogim putovanjima. Edvardov naslednik kralj Džordž V u svojoj rezidenciji imao je pse kućne ljubimce, međutim nije bio njihov veliki veliki ljubitelj. O tome svedoči fotografija njegovog najstarijeg sina, kasnije kralja Edvarda VIII, u društvu velike crne pudle. Kralj Edvard VIII nikad nije krunisan, jer je abdicirao zbog veze sa Volis Simpson. Nakon njegovog abdiciranja, na prestolu ga je nasledio mlađi brat kralj Džordž VI (1936-1952) i upravo je on odgovaran za donošenje korgija u kraljevsku palatu. Ova rasa i dan-danas je omiljena rasa njegove kćerke i trenutne britanske kraljice. On je 1933. iz lokalne odgajivačnice doneo prvog korgija koji se zvao Doki. Međutim, i pre korgija u njihovom domu su živeli psi. Na jednoj fotografiji je mlađa kćerka Margarete, sestre današnje kraljice, koja u naručju nosi malog lavljeg psa.

Potomci mame Suzan

Sadašnji vladar Velike Britanije kraljica Elizabeta II najduže je na prestolu od svih dosadašnjih monarha Velike Britanije i Engleske. Na presto je stupila 1952. godine, najstariji je i jedini vladar u svetu koji je učestvovao u Drugom svetskom ratu. Od samog rođenja bila je okružena psima. Omiljena rasa su joj velški korgiji, a za ljubav prema psima ove rase najviše je odgovoran njen otac. U detinjstvu su kraljica i njena sestra kao ljubimca imale kameleona.

Korgiji su prisutni u kraljičinom okruženju celog života. Od 1945. imala je više od 30 korgija i većina su bili potomci psa Suzan, koju je Elizabeta II dobila za 18. rođendan od roditelja. Više od sedam decenija, kraljica je okružena konstantnim društvom pasa te rase. Njen omiljeni 13-godišnji pas Holi uspavan je zbog bolesti oktobra prošle godine, a kraljici društvo pravi korgi Vilov, koji takođe ima 13 godina. Osim Vilova, kraljica ima još dva psa, Vulkana i Kendi, mešance korgija i jazavičara, a sva četiri psa su fotografisana s njom kada je pravljen zvanični portret povodom kraljičinog 90-og rođendana. Kraljica je ozvaničila da ne želi nove četvoronožne prijatelje kojima će popuniti prazninu nastalu gubitkom Holi, zato što ne želi da ostavlja svoje voljene ljubimce kad nje jednog dana više ne bude bilo.

Ljubav prema psima kraljica je prenela i na svoju decu i ostale članove kraljevske porodice. Njen najstariji sin, princ Čarls je sa svojom prvom suprugom, princezom Dajanom, imao džek rasel terijera, a sa sadašnjom, ledi Kamilom, osim džek rasel terijera kao ljubimce imaju i mačke.

Kćerka kraljice Elizabete II, princeza Ana je ljubitelj bul terijera. Kćer kraljičinog mlađeg sina princa Endruja, princeza Beatris, kao kućnog ljubimca ima norflok terijera Maksa.

Prinčevi Vilijem i Hari su kao deca za kućne ljubimce imali džek rasel terijera i crnog labrador retrivera. Sadašnji ljubimac princa Vilijema i njegove supruge Keti je crni koker španijel Lupo.

Osim pasa, britanska kraljevska porodica u lasništvu ima i nekoliko čistokrvnih konja koji se takmiče u trkama kako u Velikoj Britaniji, tako i po svetu.

Princeza Dajana

Dajana Frensis rođ. Spenser, princeza od Velsa, bila je prva supruga princa Čarlsa, naslednika kraljice Elizabete II. Rođena je 1. jula 1961. u Norfolku, a tragično nastradala u saobraćajnoj nesreći 31. avgusta 1997. godine u Parizu.

Tokom života, na fotografijama koje su dostupne javnosti, može se videti da je bila ljubitelj životinja. Jedna od prvih slika načinjena je 1972. i na njoj se vidi tada 11-godišnja Dajana kako pozira sa svojim kućnim ljubimcem, morskim prasetom.

Nakon udaje, na zajedničkim fotografijama princa Čarlsa i Dajane pojavljuje se džek rasel terijer Tiga koji je bio ljubimac porodice 18 godina, sve do 2002. kada je uginuo od starosti. Osim džek rasela imali su i žutog labrador retrivera.

Dr vet. Darko DROBNJAK